“Ik ben opgegroeid in een gezin dat naar een Baptistenkerk ging”, begint Marjolijn. “In mijn beleving een zeer strenge geloofsomgeving. Een bijzonder gesloten gemeenschap ook, vrij radicaal en erg gericht op de leer. Als puber voelde ik me er al niet thuis in zo’n strenge kerk. Die overtuigingen en kaders strookten niet met mijn beeld dat ik had van wat het christelijk geloof inhoudt.” Toen Marjolijn op zichzelf ging wonen, had zij afscheid genomen van de kerk. Daar kwam enkele jaren later weer verandering in toen ze haar vrouw Kristien ontmoette.
Marjolijn is en voelt zich met haar vrouw welkom in hun kerk
“Wij voelen ons thuis in onze kerk; we worden gezien, maar niet als anders gezien”
Marjolijn is getrouwd met haar vrouw Kristien. Ze zijn onderdeel van een kerk en geloofsgemeenschap waar ze welkom zijn zoals ze zijn. Hun kerk heeft een duidelijk en uitgesproken standpunt: homoseksualiteit is voor ons geen issue, iedereen is welkom. Een gesprek over een hoopvol voorbeeld.
Verschillende kaders
“Mijn kerk blijft bij het standpunt dat homoseksuele koppels ook gewoon aan het Avondmaal mogen deelnemen en onderdeel kunnen zijn van de gemeente”
Marjolijn verliet het ouderlijk huis toen ze zeventien was. Om te studeren maar ook om ruimte te maken voor haar eigen manier van leven, met haar eigen kaders en overtuigingen. “Mijn ouders leefden met kaders waarmee bepaalde leefstijlen al gauw als zondig werden gezien en bestempeld. Dat stond haaks op hoe ik in het leven stond. Er ontstonden strijd en ruzies, omdat ik voor mijzelf een andere manier van leven wilde. Het verschil tussen mijn beleving en de kaders van mijn ouders werd te groot. Op mijn zeventiende was het voor mij tijd om uit die omgeving weg te gaan en op mezelf te gaan wonen.”
Marjolijn begon aan haar studie Culturele en Maatschappelijke Vorming. Op deze sociale studie ontmoette ze mensen, medestudenten, waar ze andere gesprekken mee kon hebben, zo ook over het geloof. “Toen begon het geloof me ook weer meer te interesseren. Eigenlijk kwam ik tijdens de opleiding weer dichter bij mezelf, en bij mijn gevoelens. Ik werd toen ook voor het eerst verliefd op een vrouw. Er volgden nog enkele liefdes, zoals dat gaat in je jonge jaren. Inmiddels ben ik al jaren gelukkig met mijn vrouw Kristien. Met het begin van die relatie begon ook onze gezamenlijke zoektocht naar een kerk die bij ons paste, en waar wij echt welkom waren zoals we zijn.”
Welkom en thuis zijn
“Ik zit nu bij een christelijk-gereformeerde kerk”, vertelt Marjolijn. “Een eigentijdse en tolerante kerk, met een stijl die het meest aansluit bij mij en mijn partner. Het gros van de gemeenteleden is – zoals ook in de maatschappij – hetero, met een gezinsleven, kinderen et cetera. Dat is een andere leefstijl dan de onze, en dat maakt ons dan wel weer ‘anders’ binnen onze kerkgemeenschap. We kunnen echter gewoon open zijn over wie en hoe we zijn, het is prima binnen onze kerk. Maar binnen het bredere kerkverband, de classis, is dat niet zo en dat maakt het wat ingewikkeld. Binnen die regionale kerkenraad ligt onze kerk ook echt onder vuur vanwege de openheid over en richting LHBTI’ers binnen onze gemeente. Maar mijn kerk blijft bij het standpunt dat homoseksuele koppels ook gewoon aan het Avondmaal mogen deelnemen en onderdeel kunnen zijn van de gemeente en daarin taken mogen vervullen.”
Marjolijns kerk maakt het daarmee niet per se gemakkelijk voor zichzelf. Integendeel, de Zwolse kerk wordt herhaaldelijk op de vingers getikt door de synode, het collectief van de andere kerken binnen het geheel. Desondanks blijft de kerk vasthouden aan de visie en overtuiging om het op deze manier te blijven doen. “Dit kan uiteindelijk betekenen dat er een scheuring komt of dat onze kerk buiten het kerkverband wordt geplaatst”, vertelt Marjolijn. “Onze gemeente realiseert zich dat dit het gevolg kan zijn van hun statement. Tegelijkertijd is de overweging ook dat ze mogelijk meer van betekenis kunnen zijn wanneer ze bij het kerkverband aangesloten blijven, juist om daar om de veranderbeweging verder te brengen en het gesprek te blijven voeren.”
“Je als kerk uitspreken is bovenal uitgesproken kiezen voor liefde en naastenliefde.”
liefde
Kiezen voor naastenliefde
Het voor een christelijk-gereformeerde kerk vooruitstrevende standpunt van Marjolijns gemeente was er niet van het een op andere moment. Zoiets ontwikkelt zich, heeft veelal tijd nodig. Voor Marjolijns kerk begon de verandering in de jaren tachtig. Destijds was er binnen de geloofsgemeente een homoseksueel stel dat daar vocht voor gelijkwaardigheid en openheid over wie zij zijn. “Sinds die tijd bleef het onderwerp van gesprek, de kerk is ook altijd in gesprek gebleven met deze mensen en hen niet heeft veroordeeld of uitgesloten. Gaandeweg maakte de kerk ook andere keuzes, zoals het verwelkomen van homoseksuele gemeenteleden aan het Avondmaal. Dat was voor de kerkenraad ook een zoektocht, net als voor gemeenteleden die hier anders in staan. Door die openlijk tolerante houding is mijn kerk door de jaren heen eigenlijk een soort ‘toevluchtsoord’ geworden voor gereformeerde homo’s; er zijn relatief veel homostellen binnen onze gemeente.”
Marjolijns kerk is niet terughoudend of bang om hun visie uit te spreken. Een aantal jaren geleden spraken onder meer voorgangers en pastoraal werkers uit dat het tijd werd dat kerken zelf eens uit de kast moesten komen en hun visie duidelijk naar buiten moeten communiceren. “Mijn kerk gaf daarin destijds het goede voorbeeld door naar buiten te treden met hun standpunt, helder beschreven in een visiedocument. Dat is een enorme stap, überhaupt een standpunt willen innemen en het dan ook nog zo duidelijk uitspreken. Dat is bovenal uitgesproken kiezen voor liefde en naastenliefde, en dit in de praktijk brengen. Dat staat ook echt centraal in deze gemeenschap, ik voel dat ook echt zo.”
Samen op zoek
Al met al een positieve ervaring voor Marjolijn en Kristien. Toch was het niet altijd een gemakkelijk proces. Kristien meldde bij haar kerk dat zij een stel zijn en gingen samenwonen, dat liep anders dan gehoopt. “Door Kristien en andere mensen die ik had ontmoet, leerde ik een heel andere God kennen”, vertelt Marjolijn. “Ik wilde graag gedoopt worden en belijdenis doen, bij de kerk waar Kristien lid van was. Er kwam een ouderling op bezoek, die zag het ook helemaal zitten, het is immers iets heel moois als iemand z’n geloof wil belijden. In het gesprek met hem kwam ook ter sprake dat we wilden gaan samenwonen. En toen sloeg het gesprek om; het kon niet. Als we toch gingen samenwonen, waren we niet meer welkom aan het Avondmaal en zouden we mogelijk zelfs uit de kerk worden gezet.”
Uiteindelijk maakten Marjolijn en Kristien zelf de keuze, ze gingen op zoek naar een kerk waar ze wél welkom zijn zoals ze zijn. Ze verkenden het lokale kerklandschap en bovenal de visies op homoseksualiteit, samenwonen en samen leven. “Dat deden we heel praktisch door kerken te mailen en onomwonden te vragen wat hun standpunt is, en dus of wij welkom zijn in hun kerk. Niet elke kerk bleek er happig op om te vertellen wat hun visie is. Ik kreeg ook dikwijls het gevoel dat kerken het heel lastig vinden om hun standpunt zwart op wit te delen, wellicht ook met de angst dat het ergens in de media terechtkomt. Het is voor veel kerken dan ook een gevoelig onderwerp. Naast het aanschrijven van kerken ging ik op verkenning in mijn vriendenkring. Ik vroeg ze of zij zich thuisvoelen in hun kerk, of ze wisten of hun kerk standpunt inneemt ten aanzien van LHBTI, en of er homostellen zichtbaar zijn binnen hun kerkgemeenschap.”
“Dat is toch veelzeggend: het feit dat je vanwege je geaardheid of levensstijl op zóek moet gaan naar een kerk waar je welkom bent.”
Zo gingen ze uiteindelijk naar diensten bij verschillende kerken. Om te verkennen of er een kerk en gemeente was die bij ze paste, en vooral ook om te ervaren hoe zij als stel worden ontvangen. “Ik herinner me dat we bij een kerk een ander homostel tegenkwamen die ook zochten naar een plek, een kerk waar zij welkom zijn. Dat is toch veelzeggend, en verdrietig: het feit dat je vanwege je geaardheid, identiteit of levensstijl op zoek moet gaan naar een kerk waar je welkom bent. Anderzijds is het ook een duidelijk en mooi signaal dat er een ruime groep LHBTI’ers is die hun geloof willen vieren en het een belangrijke plek in hun leven willen blijven geven. Wij willen bij jullie horen, wij willen in gezamenlijkheid het geloof vieren. Zou het niet zo moeten zijn dat kerken ons ook daarom met open armen ontvangen?”
Jij als mens, gewoon wie je bent
Inmiddels zijn Marjolijn en Kristien alweer enige jaren aangesloten bij hun kerk, met een goed gevoel. “We voelen ons thuis in onze kerk en binnen de gemeente. Hoewel we het niet hebben ervaren, is het vast en zeker zo dat gemeenteleden soms ook wel moeite hadden, en misschien soms nog steeds hebben, met LHBTI-ers in de kerk. Misschien denken ze zelfs wel dat het zondig is. Bovendien, er zijn bijvoorbeeld ook LHTBI-ers die ervoor kiezen om alleen door het leven te gaan omdat zij niet geloven dat homoseksualiteit verenigbaar is met het christelijk geloof. Zo zijn er verschillende perspectieven en meningen. Daarom is het zo van belang dat hierover het gesprek kan worden gevoerd. De mening van ieder doet er toe, ook van mensen die er mogelijk anders over denken.”
Het is nodig dat het onderwerp homoseksualiteit bespreekbaar wordt en blijft binnen een kerk en gemeente, aldus Marjolijn. “Onze kerk heeft een uitgesproken standpunt, en houdt daaraan vast. Dat maakt dat wij ons thuis voelen in onze kerk; we worden gezien, maar niet als anders gezien. Homoseksualiteit wordt bij ons niet meer geplaatst als een onderwerp of thema, het wordt gewoon gezien als onderdeel van ‘jij als mens’. Het wordt breder getrokken, naar de breedte van de identiteit en levensstijl van álle gemeenteleden. Het is allemaal onderdeel van jou als mens, van wie je bent. Ik ervaar dat echt zo binnen onze gemeente.
Hoopvol geluid en voorbeeld
Het standpunt van Marjolijns kerk, en de openheid daarover, is een inspirerend voorbeeld voor andere kerken en geloofsgemeenschappen waar de vorming van een standpunt een uitdaging is, of waar het thema homoseksualiteit als uitdagend vraagstuk wordt gezien. Het uitgesproken standpunt is ook een bijzonder hoopvol geluid, vanwege het feit dat er kerken zijn die hun deuren en armen wijds openen voor de LHBTI’er. “Het is minstens zo hoopvol voor de LHBTI’er die gekwetst is door meningen en afwijzingen van hun kerk en geloofsgemeenschap. Het is zo zonde en verdrietig dat mensen uiteindelijk besluiten de kerk en zelfs het geloof los te laten vanwege die oordelen en afwijzingen. Dat hoeft dus niet, er zijn kerken waar je welkom bent zoals je bent. Ik denk ook dat dat is waar het geloof om draait, die liefde en naastenliefde. Ieder mens is mens.”
“Je mag natuurlijk een andere mening hebben over homoseksualiteit, maar sluit daarmee andere mensen niet uit. En als je denkt dat God het niet oké vindt, laat het oordeel dan aan God en ga daar niet als mens over oordelen.”
oordelen
